Przedsiębiorco – zapłaciłeś składkę do ZUS po terminie? Nie zostaniesz wykluczony z ubezpieczeń społecznych || Ważne nowelizacja ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw cz. I.
Dnia 19 sierpnia 2021 r. prezydent podpisał ustawę z dnia 24 czerwca 2021 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw. Zmiany są bardzo obszerne, natomiast na tyle ważne, że warto poświęcić im cykl artykułów (dotyczą m.in. ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, ustawy zasiłkowej, ustawy o emeryturach i rentach z FUS). Niniejszy artykuł poświęcony jest dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu osób prowadzących działalność gospodarczą.
Obecnie ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych wskazuje na trzy terminy opłacania składek (pisaliśmy o tym tutaj). Konsekwencją opłacenia składki po terminie bądź w niewłaściwej wysokości jest wykluczenie z ubezpieczeń społecznych, co w konsekwencji może pozbawić ubezpieczonych prawa do świadczeń. W takiej sytuacji należy złożyć wniosek o wyrażenie zgody na zapłatę składki po terminie, natomiast decyzja ZUS w tym zakresie jest uznaniowa i uzależniona od indywidualnej sprawy (art. 14 ust. 2 pkt 2 ustawy systemowej). Reasumując, brak jest pewności, że ZUS przywróci Płatnika do ubezpieczeń bez wyczekiwanego okresu karencji.
Zmiany uchylają ten przepis, a ustawodawca wskazuje, że ubezpieczenie chorobowe od stycznia 2022 r. nie będzie automatycznie w takim przypadku ustawać. Zgodnie z uzasadnieniem do ustawy „projektowana regulacja w zakresie przepisów ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych zmierza do rezygnacji z instytucji ustawania z mocy ustawy dobrowolnych ubezpieczeń społecznych na skutek nieopłacenia składki w terminie”. Projektowana regulacja zakłada, że podleganie dobrowolnym ubezpieczeniom następować będzie od dnia wskazanego na formularzu zgłoszenia do dnia wskazanego na formularzu wyrejestrowania. W tym okresie składki na ubezpieczenie dobrowolne będą należne i dochodzone przymusowo.
Należy również pamiętać, że wnioski o wyrażenie zgody na opłacenie składek po terminie na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe, które dotyczą okresu sprzed dnia 1 stycznia 2022 r. mogą być składane nie później niż do dnia 30 czerwca 2022 r.
Regulacja ta stanowi w pewnym sensie podsumowanie stanowiska sądów powszechnych i wskazuje na tzw. dorozumiane przystąpienie do ubezpieczenia dokonywanego przez opłacenie składki. Taka konstrukcja doprowadzi w konsekwencji do możliwości ubiegania się o świadczenia z ubezpieczenia chorobowego również w sytuacji opłacenia składki po terminie bądź w zbyt niskiej wysokości.
Niemniej jednak, uzyskanie zasiłku uwarunkowane będzie uregulowaniem zadłużenia w stosunku do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Taka zmiana wprowadzona została do ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Dotyczy ona świadczeń przysługujących osobom prowadzącym pozarolniczą działalność gospodarczą, osobom z nimi współpracującymi, osobom współpracującymi z osobami korzystającymi z ulgi na start, duchownym będącym płatnikami składek. W sytuacji kiedy w dniu powstania prawa do świadczenia (np.: rozpoczęcia okresu niezdolności do pracy – innymi słowy skorzystania ze zwolnienia lekarskiego) płatnik posiada zadłużenie z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne na kwotę przekraczającą 1% minimalnego wynagrodzenia ustalonego za pracę, nie otrzyma on stosownych świadczeń. Jeśli natomiast zadłużenie to nie zostanie uregulowane w terminie 6 miesięcy od powstania prawa do świadczenia, przedawnia się prawo ubezpieczonego do żądania tego świadczenia.
Ważne!
Przepisy, o których mowa w artykule wchodzą w życie od 1 stycznia 2022 r.
Wskazane jest przed wejściem w życie ww. przepisów sprawdzić czy nie posiadamy zadłużenia w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych i „uporządkować” przed styczniem 2022 r. ewentualne zaległości mogące skutkować wykluczeniem Państwa z dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego.
Joanna Kawecka
Radca Prawny. Specjalistka ubezpieczeń społecznych.
