[wygrana sprawa] Niekończące się postępowanie wyjaśniające prowadzone przez ZUS – co robić?
Ostatnimi czasy wielu ubezpieczonych pomimo wszczętych postępowań wyjaśniających czeka miesiącami na ich zakończenie, a do tego czasu nie otrzymują żadnych świadczeń bowiem są wstrzymywane przez organ.
Ile czasu ma organ na przeprowadzenie postępowania wyjaśniającego?
Terminy te są wprost wskazane w kodeksie postępowania administracyjnego, niemniej w pierwszej mierze należy sięgnąć do tzw. zasad postępowania administracyjnego a dokładniej przepisu art. 12, który to stanowi, że organy administracji publicznej powinny działać w sprawie wnikliwie i szybko, posługując się możliwie najprostszymi środkami prowadzącymi do jej załatwienia. Następnie, w § 2 wskazuje się, że sprawy, które nie wymagają zbierania dowodów, informacji lub wyjaśnień powinny być załatwione niezwłocznie.
Co znaczy natomiast szybko i wnikliwie? Na to pytanie odpowiada przepis art. 35 kpa:
§ 2. Niezwłocznie powinny być załatwiane sprawy, które mogą być rozpatrzone w oparciu o dowody przedstawione przez stronę łącznie z żądaniem wszczęcia postępowania lub w oparciu o fakty i dowody powszechnie znane albo znane z urzędu organowi, przed którym toczy się postępowanie, bądź możliwe do ustalenia na podstawie danych, którymi rozporządza ten organ.
§ 3. Załatwienie sprawy wymagającej postępowania wyjaśniającego powinno nastąpić nie później niż w ciągu miesiąca, a sprawy szczególnie skomplikowanej – nie później niż w ciągu dwóch miesięcy od dnia wszczęcia postępowania, zaś w postępowaniu odwoławczym – w ciągu miesiąca od dnia otrzymania odwołania.
Co w sytuacji kiedy organ nie stosuje się do powyższych terminów?
Organ zazwyczaj wysyła pisma z dość lakonicznym uzasadnieniem, że sprawy nie uda się załatwić w terminie bowiem wciąż np. zbierają dokumenty bądź analizują już dostarczone wskazując kolejny termin rozstrzygnięcia. Niestety, pomimo tego, że organ zobowiązany jest podać w takim piśmie przyczynę zwłoki, termin załatwienia sprawy oraz musi poinformować o prawie wniesienia ponaglenia, ostatnia z tych przesłanek praktycznie nigdy nie znajduje się w pismach kierowanych przez ZUS.
W każdym z przypadków gdzie sprawa nie jest załatwiona w terminie wskazanym (art. 35 kpa) bądź też występuje tzw. bezczynność organu (art. 36 kpa), bądź przewlekłość ubezpieczonemu służy prawo do wniesienia ponaglenia. Ponaglenie wnosi się do tego oddziału bądź inspektoratu, który prowadzi postępowanie wyjaśniające z uzasadnieniem jego złożenia. Kiedy ponaglenie nie przyniesie skutku, co niestety również się zdarza należy złożyć skargę do Prezesa ZUS, wniesienie odwołania bezpośrednio do Sądu bądź też skierowanie skargi na bezczynność organu rentowego do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego.
W takich sytuacjach, w przypadku niektórych podmiotów przysługują również stosowne skargi m.in. do Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców bądź Rzecznika Praw Obywatelskich, którzy działania również wpływają na szybkość prowadzenia postępowań przez ZUS niemniej jednak poświęcę temu osobny wpis.
W ostatnim czasie trafiła do nas klientka, której pomogłam nie tylko złożyć stosowne odpowiedzi oraz dokumenty, ale również skorzystać z wyżej przedstawionych instytucji, bowiem organ zaczął wysyłać do niej pisma o wydłużeniu postepowania, oczywiście bez pouczenia o przysługującym jej prawie do wniesienia ponaglenia.
Na efekty nie trzeba było długo czekać, co więcej z sukcesem dla Klientki, bowiem organ umorzył prowadzone postępowanie wyjaśniające.
Warto znać swoje prawa w sytuacjach kiedy organ rentowy wydłuża postępowanie, co przecież wpływa na termin wypłaty świadczeń.
Joanna Kawecka
Radca Prawny. Specjalistka ubezpieczeń społecznych.
