Wygrane sprawy o pozorność zatrudnienia a subwencja PFR
Jakiś czas temu pisałam o nowej fali postepowań wszczynanych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych w stosunku do osób, które skorzystały z tarczy antykryzysowej i trzymały subwencje z Polskiego Funduszu Rozwoju S.A. (więcej tutaj). Ostatnie wyroki w tych sprawach są pozytywne dla moich Klientów, a większość z tych umów dotyczyła umów zlecenie. Jak wskazywałam w ostatnim wpisie – postępowania wyjaśniające wszczynane przez ZUS dotyczyły przede wszystkim sytuacji, gdzie ubezpieczeni zgłaszani byli do ubezpieczeń społecznych po terminie, niemniej jednak zlecenia były wykonywane już od grudnia 2019 r.
Jak wskazał Sąd Okręgowy w jednym z wydanych wyroków (prawomocny): „Zgodnie z przepisami ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych – płatnik składek jest zobowiązany do dokonania zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych w terminie 7 dni od daty powstania obowiązku ubezpieczeń (art. 36 ust. 2 i ust. 4). Sąd uznał, że wbrew stanowisku organu rentowego, wiążący płatnika z ubezpieczonym stosunek prawny, płatnik wykazał dowodami, zarówno z dokumentów, jak i z zeznań świadków oraz przesłuchania ubezpieczonego. Płatnik dokonał również wymaganego prawem zgłoszenia ubezpieczonego organowi rentowemu. Zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem, podleganie ubezpieczeniu społecznemu wynika wyłącznie z prawdziwego zatrudnienia, nie zaś z samego faktu zawarcia umowy, czy to umowy o pracę, czy też zlecenia.”.
Organ rentowy swoje stanowisko w zaskarżonej decyzji opiera m.in. na przepisie art. 83 kodeksu cywilnego, który wskazuje, że „Nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru. Jeżeli oświadczenie takie zostało złożone dla ukrycia innej czynności prawnej, ważność oświadczenia ocenia się według właściwości tej czynności”. Niemniej jednak, w jednej z ostatnich spraw Sąd Okręgowy w uzasadnieniu wskazał, że „Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 10.06.2013 r., II PK 299/12 (OSNP 2014 Nr 7, poz. 100) uznał, że oświadczenie woli jest złożone dla pozoru, jeżeli jest symulowane. Symulacja ta musi się składać z dwóch elementów. Po pierwsze, strony, które dokonują symulowanej czynności prawnej, próbują wywołać wobec osób trzecich przeświadczenie (niezgodne z rzeczywistością), że ich zamiarem jest wywołanie skutków prawnych objętych treścią ich oświadczeń woli. Po drugie, musi między stronami istnieć tajne, niedostępne osobom trzecim porozumienie, że te oświadczenia woli nie mają wywołać zwykłych skutków prawnych (akt konfidencji); jest to porozumienie co do tego, że zamiar wyrażony w treści symulowanych oświadczeń woli nie istnieje lub że zamiar ten jest inny niż ujawniony w symulowanych oświadczeniach. Niezgodność rzeczywistego zamiaru stron z treścią czynności prawnej musi odnosić się do jej skuteczności prawnej, woli powołania do życia określonego stosunku prawnego. Nie powoduje pozorności wskazanie przez strony fałszywych pobudek, daty lub miejsca zawarcia umowy, powołanie się na nieprawdziwe fakty, wadliwe nazwanie umowy lub poszczególnych praw i obowiązków”.
Powyższe stanowisko Sądu oraz ostatnie wygrane w sprawach pokazują, że samo zgłoszenie po terminie nie może świadczyć o tym, że zawarta umowa zlecenie była zawarta dla pozoru, jedynie w celu spełnienia wymogów do uzyskania subwencji z PFR.
Jeśli organ rentowy wszczął w stosunku do Państwa postępowanie, a otrzymaliście Państwo subwencję z PFR S.A. zapraszam do kontaktu.
Joanna Kawecka
Radca Prawny. Specjalistka ubezpieczeń społecznych.
