Czym jest tzw. „trójkąt umów” i jakie konsekwencje wywołuje na płaszczyźnie ubezpieczeń społecznych?

Joanna Kawecka

Radca Prawny. Specjalistka ubezpieczeń społecznych.

Skontaktuj się ze mną

Czym jest tzw. „trójkąt umów” i jakie konsekwencje wywołuje na płaszczyźnie ubezpieczeń
społecznych? Konsekwencje zatrudniania ubezpieczonych na umowie o pracę oraz umowie zlecenie w firmach powiązanych.

ZUS od jakiegoś czasu masowo przeprowadza kontrole dotyczące prawidłowości i rzetelności obliczania składek na ubezpieczenia społeczne oraz innych składek, w sytuacjach, gdzie ubezpieczeni zatrudnieni są zarówno na umowach o pracę jak i umowach zlecenie w podmiotach w ocenie ZUS powiązanych kapitałowo lub osobowo.
Coraz częściej dochodzi do sytuacji, gdzie w wyniku kontroli ZUS nakłada na pracodawców obowiązek płacenia składek za pracowników, którzy „po godzinach” w ocenie ZUS wykonują pracę na umowę zlecenie co prawda na podstawie umowy zawartej z inną firmą, z której to pracy w ostateczności korzysta pracodawca.

Zgodnie z art. 8 ust 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych „za pracownika, w rozumieniu ustawy, uważa się także osobę wykonującą pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli umowę taką zawarła z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy”.

W ocenie ZUS podpisanie umowy zlecenie z pracownikiem firmy, z którą zleceniodawca jest powiązany kapitałowo lub osobowo, jest optymalizacją składek. ZUS oraz sądy przyjmują, że w myśl powołanego przepisu do działania “na rzecz” nie jest konieczne istnienie stosunku prawnego między osobą wykonującą zlecenie czy dzieło, a przedsiębiorcą, który ma z tego tytułu opłacić składki. Do uznania takiego zleceniobiorcy za pracownika wystarczy, że przedsiębiorca będący jego pracodawcą przejmuje w ostatecznym rozrachunku efekty pracy wykonanej z podmiotem trzecim. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości przez ZUS, pracodawca obciążany zostaje zapłatą składek za czynności wykonywane w ramach zlecenia.
Z moich obserwacji wynika, że najwięcej kontroli dotyczy podmiotów z branży medycznej, szkół językowych, firm spedycyjnych oraz firm z branży budowlanej.

Natomiast czy ZUS ma zawsze rację?

Niekoniecznie. Natomiast nie ukrywam, że często klienci zgłaszają się na etapie otrzymania decyzji, co nierzadko biorąc pod uwagę przebieg kontroli i treść jej protokołu znacznie obniża szanse na pozytywne rozpatrzenie sprawy w sądzie. Aby jednak ustalić szanse powodzenia sprawy należy sprawdzić m.in. powiązania pomiędzy płatnikami, ewentualne przepływy, przeanalizować i dokładnie ocenić specyfikę pracy wykonywanej na rzecz płatników.

Poniżej jeden z ostatnich wyroków w sprawie tzw. „trójkąta umów”.

Zatem jeśli otrzymali Państwo zawiadomienie o zamiarze wszczęcia kontroli, bądź też otrzymali
Państwo protokół kontroli lub decyzje, zapraszam do kontaktu.